ในปัจจุบัน เราต้องเผชิญกับโรคอุบัติใหม่และภัยคุกคามด้านสุขภาพต่าง ๆ อย่างโรคโควิด-19 และโรคฝีดาษวานรหรือฝีดาษลิง (Monkeypox, Mpox) ที่กำลังแพร่ระบาดไปทั่วโลก ทำให้องค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศให้เป็น ภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขในระดับนานาชาติ จากสถานการณ์ข้างต้น ทำให้เราตระหนักถึงความสำคัญของการเตรียมความพร้อมร่างกายและการดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคล ซึ่งกลยุทธ์ในการป้องกันตนเองที่ง่ายและสามารถทำได้โดยไม่ต้องลงทุน ก็คือ “การล้างมือ” นั่นเอง

ทำไมต้องล้างมือ?

มือของเราสัมผัสกับพื้นผิว วัตถุ และอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ร่วมกับผู้อื่นตลอดทั้งวัน ทำให้มีความเสี่ยงต่อการได้รับเชื้อโรคและไวรัสต่าง ๆ โดยเชื้อจุลชีพนี้สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทั้งทางปาก จมูก และดวงตา และยังพบว่า 80% ของโรคติดเชื้อ สามารถแพร่กระจายผ่านการสัมผัส

เราควรล้างมือเมื่อใด?

• ทุกครั้งที่มือเปื้อนหรือมีคราบสกปรก
• ก่อน ระหว่าง และหลังเตรียมอาหาร
• ก่อนและหลังรับประทานอาหาร
• ก่อนและหลังใกล้ชิดหรือสัมผัสผู้ป่วย
• หลังจากสัมผัสใบหน้า หลังจากใช้ห้องสุขา
• หลังจากสั่งน้ำมูก ไอ จาม
• หลังจากให้อาหารสัตว์เลี้ยง
• หลังสัมผัสของเสียของสัตว์เลี้ยง
• หลังจากทิ้งขยะหรือสิ่งปฏิกูล

การใช้สบู่ร่วมกับน้ำสะอาด และการใช้เจลล้างมือ: แบบใดดีกว่ากัน?

การใช้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือ (Hand sanitizer) ให้ความสะดวก แต่ไม่สามารถกำจัดเชื้อโรคบางชนิดได้ เช่น นอร์โรไวรัส (norovirus) และแบคทีเรีย Clostridium difficile (C. diff) นอกจากนี้ประสิทธิภาพของเจลอาจลดลง เมื่อมือของเราเปียกหรือมีคราบสกปรกจากการทำกิจกรรมต่างๆ เช่น ทำสวน เล่นกีฬา เป็นต้น นอกจากนี้เจลล้างมือไม่สามารถชะล้างสารเคมีอันตรายอย่างยาฆ่าแมลงได้ ดังนั้น การล้างมือด้วยสบู่และน้ำสะอาดยังคงเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการกำจัดเชื้อโรคบริเวณผิวหนังได้ดีกว่าการใช้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือ

"การล้างมือ" สุขนิสัยง่าย ๆ เพื่อสุขภาพที่ดี

การล้างมือเป็นสุขนิสัยที่ง่าย แต่มีประโยชน์อย่างมาก สามารถทำได้ทุกที่และทุกเวลา ควรปฏิบัติจนเป็นส่วนหนึ่งของกิจวัตรประจำวัน เพื่อลดอัตราการเจ็บป่วยจากการสัมผัสเชื้อจุลชีพต่าง ๆ เนื่องในวันล้างมือโลก (Global Handwashing Day) พวกเราขอเชิญชวนทุกคนร่วมกันสร้างอุปนิสัยการล้างมือด้วยสบู่และน้ำสะอาดอย่างถูกวิธีและสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันตนเองจากโรคติดเชื้อ ลดการแพร่กระจายเชื้อสู่ชุมชนและสร้างสังคมที่มีสุขภาพดีและปลอดภัยสำหรับทุกคน

รายการอ้างอิง

1. BBC News Thai. The Department of Disease Control found the first suspected case of monkeypox (Mpox) Clade 1b strain in Thailand [Internet]. 2024 Aug 21 [cited Sep 15]. Available from: https://www.bbc.com/thai/articles/c4gqzrk447po
2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Hand Sanitizer Facts [Internet]. 2024 Feb 16 [cited 2024 Sep 15]. Available from: https://www.cdc.gov/clean-hands/about/index.html
3. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Hand Sanitizer Facts [Internet]. 2024 Apr 17 [cited 2024 Sep 15]. Available from: https://www.cdc.gov/clean-hands/data-research/facts-stats/hand-sanitizerfacts.html?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/handwashing/show-me-the-science-hand-sanitizer.html