Lifestyle Medicine Week 2025 “พลิกวิถีใหม่ ไกลโรคภัย ด้วย Lifestyle Medicine”
เวชศาสตร์วิถีชีวิต (Lifestyle Medicine) เป็นแนวทางการดูแลสุขภาพที่มุ่งเน้นการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (Non-Communicable Diseases, NCDs) เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคมะเร็ง และโรคอ้วน เป็นต้น แม้จะมีผู้ให้คำจำกัดความไว้หลากหลาย แต่จุดร่วมสำคัญของเวชศาสตร์วิถีชีวิตคือ...
- เน้นการป้องกันโรค มากกว่าการรักษาโรค
- แนวทางการปฏิบัติมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์รับรองว่า มีประสิทธิภาพในการป้องกันและควบคุมโรค
- ใช้การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและวิถีชีวิต ซึ่งสามารถลงมือปฏิบัติได้ด้วยตัวเองและยั่งยืน
เวชศาสตร์วิถีชีวิตเป็นกุญแจสำคัญสู่สุขภาพที่ดีและชีวิตที่ยืนยาว โดยมี 6 เสาหลัก ได้แก่
- โภชนาการ (Nutrition) - เน้นการรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ มีความหลากหลาย สมดุลและเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย รวมถึง การรับประทานอาหารจากพืชเป็นหลัก
- กิจกรรมทางกาย (Physical activity) - ส่งเสริมให้มีการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอและปรับให้เหมาะสมกับสภาวะร่างกาย รวมถึงความชื่นชอบของแต่ละบุคคล
- การนอนหลับที่มีคุณภาพ (Restorative sleep) - สร้างลักษณะนิสัยการนอนหลับที่ดี เข้านอนและตื่นนอนเป็นเวลา หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้นอนหลับไม่สนิทก่อนเข้านอน เช่น การใช้เครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์ การออกกำลังกาย การบริโภคเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน
- การจัดการกับความเครียด (Stress management) - ส่งเสริมการลดความเครียด จัดการกับปัญหาต่าง ๆ อย่างมีประสิทธิภาพ อาจใช้การฝึกสมาธิหรือกำหนดลมหายใจเข้าออก
- การหลีกเลี่ยงสารอันตราย (Avoidance of risky substances) - งดการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ รวมไปถึง การหลีกเลี่ยงควันบุหรี่มือสอง และฝุ่นพิษ PM2.5
- การมีสายสัมพันธ์ที่ดี (Social connection) - มีความผูกพัน ใกล้ชิดกับผู้อื่น ได้รับการสนับสนุนทางอารมณ์ มีผู้ที่ห่วงใย เห็นคุณค่า ได้รับการชื่นชม
การนำหลักเวชศาสตร์วิถีชีวิตมาประยุกต์ใช้ในทางการแพทย์ มุ่งเน้นการมีส่วนร่วมของผู้รับบริการ โดยทีมสหสาขาวิชาชีพ เช่น ทีมแพทย์ พยาบาล นักกำหนดอาหาร นักกายภาพบำบัด ผู้เชี่ยวชาญด้านการออกกำลังกาย นักจิตวิทยา นักกิจกรรมบำบัด นักสังคมสงเคราะห์ และโค้ชสุขภาพ ร่วมกันให้คำปรึกษาและสนับสนุนให้ผู้รับบริการสามารถปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
เนื่องในสัปดาห์เวชศาสตร์วิถีชีวิต (Lifestyle Medicine Week) ขอเชิญทุกท่านตระหนักถึงพลังของการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตที่ดีต่อสุขภาพ จากจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ สู่ผลลัพธ์ที่ยิ่งใหญ่ ไม่เพียงเพื่อสุขภาพของตนเอง แต่ยังเป็นของขวัญล้ำค่าแก่คนที่เรารัก ด้วยการมีสุขภาพที่แข็งแรงและชีวิตที่ยืนยาวอย่างมีคุณภาพ
แหล่งอ้างอิง
Sirichaisit K, Anuyahong T. Lifestyle Medicine. Health Envi J. 2024 Jun 24;1(4):1-12.
