โรคหลอดเลือดหัวใจ ภัยร้ายใกล้ตัวที่ป้องกันได้ เพียงแค่ปรับไลฟ์สไตล์ของคุณ
ดูแลหัวใจให้แข็งแรงด้วยการปรับพฤติกรรม
World Heart Day 2024
ปัจจุบันมีคนป่วยเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular Diseases, CVDs) มากกว่า 600 ล้านคนทั่วโลก และตัวเลขนี้เพิ่มขึ้นทุกปีจากวิถีการดำเนินชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไป อีกทั้งโรคนี้ยังเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ (ประมาณ 1 ใน 3) ของคนทั่วโลก โดยมีคนเสียชีวิตจากโรคนี้ประมาณ 56,000 คนต่อวัน หรือทุก ๆ 1.5 วินาที
โรคหลอดเลือดหัวใจ (Coronary Artery Disease, CAD) เป็นกลุ่มอาการที่พบได้บ่อยที่สุด โดยมีผู้เจ็บป่วยถึง 300 ล้านคนทั่วโลก และเป็นสาเหตุสำคัญที่นำไปสู่ความพิการหรือเสียชีวิต
ปัจจัยเสี่ยงของการเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ มี 2 ประเภท
- ความเสี่ยงที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้ เช่น อายุ เพศ เชื้อชาติ พันธุกรรม
- ความเสี่ยงที่เปลี่ยนแปลงได้ เช่น การสูบบุหรี่ น้ำหนักตัว ภาวะไขมันในเลือด การบริโภคอาหาร
วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคนี้คือ การเริ่มป้องกันตั้งแต่ยังไม่มีอาการ โดยลดความเสี่ยงที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ให้มากที่สุด การป้องกันโรคสามารถแบ่งออกเป็น 3 ระดับ คือ
1. การป้องกันแบบปฐมภูมิ (Primary Prevention)
สำหรับผู้ที่ยังไม่มีอาการ เน้นการปรับพฤติกรรมเป็นหลัก
- รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เน้นผักผลไม้ ข้าวแป้งไม่ขัดสี โปรตีนจากพืชหรือเนื้อสัตว์ไม่ติดมัน
- หลีกเลี่ยงการอาหารที่มีไขมันอิ่มตัว อาหารที่มีโซเดียมสูง อาหารแปรรูป และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง
- เลือกวิธีปรุงอาหารแบบต้ม นึ่ง ลวก แทนการทอด อบ หรือย่าง
- ดูแลน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์
- ออกกำลังกาย 150 นาทีต่อสัปดาห์
- เลิกสูบบุหรี่ ลดดื่มแอลกอฮอล์
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำ ติดตามค่าความดันโลหิต น้ำตาล และไขมันในเลือดอย่างสม่ำเสมอ
2. การป้องกันแบบทุติยภูมิ (Secondary Prevention)
สำหรับผู้อาการแล้ว มุ่งเน้นป้องกันไม่ให้เกิดภาวะหัวใจวาย ภาวะหลอดเลือดสมองตีบ หรือเกิดความพิการ โดยแพทย์มักจะใช้ยาร่วมกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม รวมถึงการตรวจวินิจฉัยโรค
- การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเหมือนขั้นแรก
- ควบคุมระดับความดันโลหิต ระดับน้ำตาลและไขมันในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ
- เข้าพบแพทย์ตามนัดหมาย รับประทานยาและปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์
3. การป้องกันแบบตติยภูมิ (Tertiary Prevention)
เพื่อลดผลกระทบจากโรค มุ่งเน้นป้องกันการเสียชีวิต และเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย
- รักษาด้วยการทำหัตถการและการใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ที่เหมาะสม เช่น การผ่าตัดบายพาส การใส่ขดลวด (Stent) การใส่เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ เป็นต้น
จะเห็นได้ว่า การป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจที่ดีที่สุด คือ เริ่มป้องกันตั้งแต่ยังไม่มีอาการ ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ซึ่งทำได้ทันทีโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย เนื่องในวันหัวใจโลก (World Heart Day) ขอเชิญชวนทุกท่านเริ่มการลงทุน เพื่อดูแลหัวใจของตัวเอง ด้วยการมีพฤติกรรมที่ดีต่อสุขภาพ
รายการอ้างอิง
- BHF. Global Heart & Circulatory Diseases Factsheet [Internet]. Birmingham: British Heart Foundation; 2024 Jan [cited 2024 Aug 2]. Available from: https://www.bhf.org.uk/-/media/files/for-professionals/research/heart-statistics/bhf-cvd-statistics-global-factsheet.pdf?rev=%20e61c05db17e9439a8c2e4720f6ca0a19&hash=6350DE1B2A19D939431D876311077C7B
- Prasad K. Current Status of Primary, Secondary, and Tertiary Prevention of Coronary Artery Disease. Int J Angiol. 2021 Aug 25;30(3):177-86.
