World Kidney Day 2025 | สุขภาพไตสำคัญกว่าที่คิด! วันนี้คุณดูแลไตดีพอหรือยัง?
World Kidney Day 2025
“6 เกร็ดความรู้เด็ด พิชิตไตให้แข็งแรง”
ปัจจุบัน ผู้ที่กำลังเผชิญกับโรคไตมีมากถึง 850 ล้านคนทั่วโลก ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในกลุ่มประเทศที่มีรายได้ต่ำไปจนถึงปานกลาง โดยผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease, CKD) ราว 9 ใน 10 คนนั้น ไม่ทราบว่าตนเองมีโรคนี้ ทั้งนี้ โรคไตเรื้อรังเป็นสาเหตุของความพิการและการเสียชีวิต โดยภายในปี ค.ศ. 2040 ตัวเลขจำนวนปีสุขภาวะที่ผู้คนทั่วโลกสูญเสียจากการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร (Years of Life Lost due to Premature Death, YLLs) จากโรคนี้ สูงเป็นอันดับที่ 5
ดังนั้น ในการดูแลป้องกันโรคไตเพื่อชีวิตที่ยืนยาวอย่างมีคุณภาพนั้น พวกเรามี 6 สิ่งที่จะช่วยเสริมสร้างความตระหนักรู้เพิ่มเติม และป้องกันไตของเราให้แข็งแรงมาฝากกันครับ/ค่ะ
ข้อแรก: เข้าใจบทบาทพื้นฐานของไต
- ขจัดของเสียและน้ำส่วนเกินออกจากร่างกาย
- ช่วยควบคุมความดันโลหิต
- ทำให้กระดูกแข็งแรง
- ช่วยสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดง
- รักษาสมดุลของแร่ธาตุที่สำคัญในร่างกาย
ข้อที่ 2: รู้ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากโรคไตเรื้อรัง
- ภาวะไตวาย (End Stage Renal Disease)
- โรคหัวใจหรือโรคหลอดเลือดสมอง
- โรคความดันโลหิตสูง
- ภาวะโพแทสเซียมในเลือดสูง
- โรคเส้นประสาทอักเสบ (Neuropathy)
- ภาวะโลหิตจาง
- ภาวะน้ำเกิน หรือ บวม
ข้อที่ 3: ประเมินปัจจัยเสี่ยงของตัวเอง
- อายุ 60 ปี ขึ้นไป
- น้ำหนักแรกเกิดต่ำ
- มีโรคประจำตัว ได้แก่ โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงโรคหัวใจ ภาวะหัวใจล้มเหลว เป็นต้น
- เคยเป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับไต ได้แก่ ภาวะไตบาดเจ็บเฉียบพลัน ภาวะนิ่วในไต เป็นต้น
- บุคคลในครอบครัวเป็นโรคไตเรื้อรัง/ไตวาย
- ใช้ยาแก้ปวดและ/หรือยาแก้อักเสบ ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน
- เป็นโรคแพ้ภูมิตัวเอง
- มีการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะเรื้อรัง
ข้อที่ 4: หมั่นสังเกตอาการร่างกายเป็นประจำ
- อ่อนเพลีย อ่อนแรง
- ปัสสาวะลำบาก หรือปวดขณะปัสสาวะ
- ปัสสาวะเป็นฟอง
- ปัสสาวะมีสีชมพูหรือมีสีเข้ม
- กระหายน้ำมากขึ้น
- ปัสสาวะบ่อยขึ้น (โดยเฉพาะตอนกลางคืน)
- มีอาการตาบวม
- ใบหน้า มือ ท้อง ข้อเท้า และเท้าบวม
- คลื่นไส้
- ไม่มีสมาธิ หรือจดจ่อได้น้อยลง
ข้อที่ 5: ตรวจเช็กสุขภาพ
- ค่าความดันโลหิต : ควรน้อยกว่า 120/80 mmHg และไม่ควรสูงกว่า 140/90 mmHg
- ค่า Blood Urea Nitrogen (BUN) : เป็นค่าที่บ่งบอกถึงของเสียที่มาจากการสลายของโปรตีนทั้งจากอาหารและระบบเผาผลาญของร่างกาย โดยคนทั่วไปจะอยู่ระหว่าง 8.40–25.70 mg/dL
- ค่า Serum Creatinine (sCr) : เป็นค่าที่บอกถึงปริมาณของเสียที่เกิดจากกล้ามเนื้อและถูกขับออกผ่านทางไต โดยค่าของคนทั่วไปจะอยู่ระหว่าง 0.55–1.02 mg/dL
- ค่าอัตราการกรองของไต (eGFR) : ปริมาณเลือดที่ไหลผ่านตัวกรองที่ไตภายใน 1 นาทีและบ่งบอกถึงประสิทธิภาพการทำงานของไต โดยคนทั่วไปจะมีค่ามากกว่า 90 mL/min/1.73 m2
- ค่า Urine Albumin Creatinine Ratio : เป็นการตรวจโปรตีนที่รั่วออกมาในปัสสาวะ โดยค่าของคนทั่วไปจะน้อยกว่า 30 mg/g
ข้อที่ 6: ดูแลร่างกายให้สุขภาพดีอยู่เสมอ
- ออกกำลังกายเป็นประจำ
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- รับประทานอาหารให้สมดุล
- เลิกสูบบุหรี่
- หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ 8-10 แก้วต่อวัน
- ตรวจสอบระดับคอเลสเตอรอล
- ตรวจสุขภาพประจำปี
- รับวัคซีนประจำปีให้ครบถ้วน
- ทราบประวัติสุขภาพของสมาชิกในครอบครัว
เนื่องในวันไตโลก วันที่ 13 มีนาคม ประจำปีนี้ ภายใต้แนวคิด “Are Your Kidneys OK? Detect early, Protect Kidney Health” หรือ “หมั่นดูแลไต ใส่ใจคัดกรอง ป้องกันโรคไต” ถือเป็นช่วงเวลาที่ดีที่จะเชิญชวนทุกท่านร่วมเสริมสร้างองค์ความรู้ มุ่งเน้นตรวจคัดกรอง และวินิจฉัยโรคไตตั้งแต่ระยะแรก รวมถึงการป้องกันเพื่อสุขภาพไตที่ดี ช่วยลดโอกาสในการเกิดภาวะแทรกซ้อนในอนาคต ตลอดจนช่วยให้ทุกคนสามารถดูแลรักษาไตของเราให้ทำงานได้ดีต่อไปได้อย่างยั่งยืน
#WorldKidneyDay2025 #AreYourKidneysOK #KidneyHealthMatters
- รายการอ้างอิง
- Francis A, Harhay MN, Ong ACM, Tummalapalli SL, Ortiz A, Fogo AB, et al. Chronic kidney disease and the global public health agenda: an international consensus. Nat. Rev. Nephrol. 2024;20(7):473-85.
- Centers for Disease Control and Prevention. Chronic Kidney Disease in the United States, 2023. Atlanta, GA: US Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention; 2023.
- National Kidney Foundation. 6-Step Guide to Protecting Kidney Health [Internet]. New York, NY: National Kidney Foundation; 2025 [cited 2025 Feb 10]. Available from: https://www.kidney.org/kidney-topics/6-step-guide-to-protecting-kidney-health
- International Society of Nephrology. 2025 campaign - World Kidney Day 2025 [Internet]. 2025 [cited 2025 Feb 10]. Available from: https://www.worldkidneyday.org/2025-campaign/#2025theme